Een vleermuis in huis? Dit is wat je moet doen!

26 augustus 2022

Het zal je maar overkomen ... Zit je ’s avonds nog even met een goed boek op je terras te genieten van de laatste zomerwarmte, fladdert er plots een vleermuis door de open achterdeur je huis binnen. Geen paniek, je bent zeker niet de eerste die zo’n verdwaalde, gevleugelde bezoeker over de vloer krijgt. 

Buitenverlichting uit, ramen open

Het is best wel even schrikken wanneer een vleermuis onverwacht door een open raam of deur je woonkamer binnenvliegt en daar de boel op stelten zet, in een verwoede poging de uitgang terug te vinden. Maar geloof ons, voor dat kleine diertje is het minstens even stresserend als voor jou. Een eerste goede raad is dus: blijf kalm en ga niet achter de vleermuis jagen met een handdoek of – godbetert – een vliegenmepper. 

Vleermuizen zijn lichtschuw en zoeken het duister op. Doof dus zo snel mogelijk alle buitenverlichting en doe binnen een lamp aan, liefst in de verste hoek van de kamer waar de vleermuis zich bevindt. Zet zoveel mogelijk ramen open, waarna je zelf de kamer verlaat en even buiten blijft wachten. Zo krijgt je bezoeker de kans om rustig zijn weg naar buiten te zoeken, waar de doorsnee vleermuis na een tijdje waarschijnlijk ook wel in slaagt.

Gewond of verzwakt?

Dat is natuurlijk anders wanneer je met een ziek, gewond of verzwakt exemplaar te maken hebt. Een vleermuis die net naar binnen gefladderd is, is in principe gezond genoeg om ergens ondersteboven te gaan hangen. Vind je echter een vleermuis binnen op de grond of op een vensterbank, dan scheelt er wat mee … Misschien is het diertje wel aangevallen door een kat of tegen een rijdende auto gebotst, of is het verzwakt omdat het al een tijd binnen opgesloten zit? Soms worden vleermuizen ook in bad, in de wastafel of in de wc gevonden omdat ze willen drinken, maar er vanwege de gladde wanden niet meer uit geraken.

Met wat handigheid kan je een doosje over de vleermuis zetten en vervolgens een stuk karton tussen het diertje en de vloer of muur schuiven. Kantel het doosje voorzichtig om, en voilà: je hebt tijdelijk een veilig onderkomen voor je bezoeker gecreëerd. Geef ’m zeker ook een extra schuilmogelijkheid, zoals een oude handdoek of wat toiletpapier waar hij onder kan kruipen, zodat hij een beetje tot rust kan komen. Je mag hem ook wat water te drinken geven, bijvoorbeeld in het dekseltje van een confituurpot, maar zeker géén melk.

Kan je geen doosje over de vleermuis zetten (bijvoorbeeld wanneer hij in de gordijnen zit), probeer hem dan zeker niet op te pakken met je blote handen. Vleermuizen hebben scherpe tandjes en houden zich niet in om ze te gebruiken als zelfverdediging, maar bovendien kunnen ze besmet zijn met hondsdolheid. Een stevig paar handschoenen en eventueel een doek zijn dus een absolute must. Dat geldt overigens ook als je een dode vleermuis in je huis of je tuin vindt. Zijn jij of je huisdieren toch in aanraking gekomen met het dier – dood of levend – raadpleeg dan onmiddellijk Sciensano of je dierenarts. Een eventueel vaccin tegen hondsdolheid moet immers meteen toegediend worden.

Schakel de juiste expert in

Een vleermuis als huisdier houden, is niet zo simpel en trouwens ook verboden. Bovendien vergt het heel wat kennis en expertise om een wild dier correct te verzorgen, zodat het zijn leven in de vrije natuur weer verder kan zetten. Daarom neem je best zo snel mogelijk contact op met iemand met kennis van zaken. Wie dat precies is, hangt af van de situatie. Wil je snel geholpen worden, dan is het belangrijk om het juiste onderscheid te maken.

• Heb je een algemene vraag over vleermuizen in of rond je woning? 
  Bel dan eerst naar de gratis Vlaamse infolijn 1700. De medewerkers van de infolijn zijn speciaal opgeleid om je verder te helpen met ‘standaardvragen’ over vleermuizen.
   
• Heeft de infolijn geen oplossing voor jouw vraag of probleem? 
  Dan kan je bij de Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt terecht. Hen kan je inschakelen wanneer je een gezonde, binnengevlogen vleermuis niet zelf weer buiten krijgt. Je krijgt dan in de eerste plaats advies, een plaatsbezoek gebeurt enkel wanneer het écht nodig is om het beperkte aantal vrijwilligers niet te overbelasten.
   
• Vind je een zieke, verzwakte of gekwetste vleermuis? 
  Dan moet je bij een VOC of opvangcentrum voor vogels en wilde dieren zijn. In de mate van het mogelijke vragen ze je om de vleermuis zelf te komen brengen, zodat hun medewerkers kunnen focussen op de opvang en verzorging van de dieren.

Wat doe je met een dode vleermuis?

Is het diertje zo ernstig gewond of uitgeput dat hij zijn vlucht naar binnen niet overleefd heeft? Bezorg dan zeker enkele duidelijke foto’s van de vleermuis aan de vleermuizenwerkgroep via vleermuizen@natuurpunt.be, met de plaats en de datum erbij. Dit is belangrijk om de verspreiding van vleermuizen in Vlaanderen in kaart te brengen. Meestal is het ook zinvol om het diertje in te zamelen voor verder wetenschappelijk onderzoek. Neem daarvoor zo snel mogelijk contact op met een VOC of met de Vleermuizenwerkgroep. Zij bezorgen je dan de nodige instructies.

Opgelet, want een vleermuis die niet meer beweegt, is niet per definitie dood. Tijdens zijn winterslaap, maar ook op andere momenten tijdens het jaar, kan het dier zijn lichaamstemperatuur laten zakken en zijn energieverbruik op spaarstand zetten. Zo’n vleermuis-op-pauze zal dan niet of amper reageren wanneer hij in een doosje gezet wordt. Wil je zeker zijn dat je hem niet levend begraaft, laat een gevonden vleermuis dan altijd onderzoeken door een deskundige. 

Dwergvleermuis

Invasie van (dwerg)vleermuizen

In de maanden augustus en september zijn jonge vleermuizen – vooral dwergvleermuizen – op zoek naar een nieuw onderkomen voor de winter. Heel uitzonderlijk wordt in die periode weleens melding gemaakt van een heuse ‘invasie’ van tientallen tot wel honderd dwergvleermuizendie bijvoorbeeld een zolder of een schuur binnenvliegen door een open venster. Brrrr … Klinkt als een slechte horrorfilm! Toch brengt de intrek van zo’n kolonie vleermuizen minder overlast met zich mee dan je zou denken. In tegenstelling tot ‘pestdieren’ zoals steenmarters, muizen of ratten richten vleermuizen geen schade aan en maken ze ook geen nest – ze gaan gewoon in de zoldering hangen. Ze dragen ook geen voor mensen schadelijke parasieten mee en zorgen doorgaans niet voor geurhinder. 

Voel je je toch niet zo op je gemak met een kolonie vleermuizen onder je dak? Ga dan niet zelf de held uithangen, maar vraag advies bij een ervaren vleermuisexpert!

Wanneer mag vangen niet?

Niet elke vleermuis in of rond je huis hoeft meteen weggevangen te worden. Een vleermuis terug buiten zetten, is enkel nodig wanneer het dier per toeval in de woonvertrekken zelf belandt. Wanneer een vleermuis of een groepje vleermuizen bijvoorbeeld zijn intrek heeft genomen op zolder, onder dakpannen, in een rolluikkast of achter de gevelbekleding en daar – zoals het een gezonde vleermuis betaamt – ondersteboven hangt, dan heeft hij geen nood aan hulp. Je hebt er dan simpelweg een nieuwe huisgenoot bij. In zo’n gevallen ben je zelfs verplicht om de vleermuis te laten zitten waar hij zit, want het is wettelijk verboden om hem te vangen of te verstoren. Vleermuizen zijn namelijk heel nuttige diertjes! 

Meer weten? Op deze website heeft de Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt informatie en advies gebundeld om op een harmonieuze manier en zonder te veel (over)last met de vleermuizen in en rond je woning samen te leven. Zoek je nog meer informatie die je daar niet terugvindt? Dan kan je daarvoor steeds terecht bij de Vleermuizenwerkgroep zelf.

Meer over

Gerelateerde artikels