Vleermuizen van bij ons: vijf soorten om te spotten in je tuin
Als er vleermuizen in de buurt zijn, herken je twee soorten mensen: zij die vol verwondering blijven kijken en zij die weglopen. De schrik voor deze vliegende zoogdieren is echter helemaal onterecht. (Her)ken jij deze vijf algemene vleermuissoorten al?
Vleermuizen spreken tot de verbeelding. 17 van de 23 soorten die in België voorkomen leven in Vlaanderen. Vleermuizen zijn vliegende zoogdieren die je ‘s zomers bij valavond vlijtig ziet rondfladderen. Ze gaan op zoek naar hun favoriete midnight snack: muggen en andere insecten. Tegen zonsopgang hebben ze hun buikje rond gegeten en zoeken ze een plek om uit te rusten. In de winter zijn vleermuizen dan weer een pak minder actief. Tijdens de koude maanden houden ze namelijk een winterslaap op een goed verborgen schuilplaats. Met wat geluk spot je vleermuizen in je eigen tuin. Lees hier hoe je vijf algemene vleermuissoorten kan herkennen.
1. De gewone dwergvleermuis
(Pipistrellus pipistrellus)
Spotte jij al eens een vleermuis in je tuin? Dan is de kans héél groot dat het een gewone dwergvleermuis was. Deze soort maakt 90% uit van alle waargenomen vleermuizen in Vlaanderen. Bovendien houdt de gewone dwergvleermuis van menselijk gezelschap. Opportunist als hij is heeft deze soort zich goed aangepast aan menselijke activiteit. Hij schuilt het liefst van al in gebouwen en jaagt in tuinen, parken en bossen. In de winter verkiest deze vleermuis een huiselijke kelder om te overwinteren. Een dwergvleermuis verzamelt geen nestmateriaal, knaagt niet en verspreidt geen ziektes. Behalve aan het gepiep merk je meestal weinig op van zijn aanwezigheid.
- kleine, lichtgewicht vleermuis tussen 36 mm en 51 mm lang: met die lengte past de gewone dwergvleermuis in een luciferdoosje
- donkerbruine snuit en vleugels, afgeronde oren en een roest- tot donkerbruin behaard lichaam
- pas actief na zonsondergang
- vliegt op enkele meters boven de grond in tuinen en parken
- naar schatting leven er bij tussen 100.000 tot 700.000 gewone dwergvleermuizen
2. De laatvlieger
(Eptesicus serotinus)
Een vleermuis van een totaal ander kaliber is de laatvlieger. Met een vleugelspanwijdte tot wel 38,1 cm is dit een van de grootste vleermuizen in Vlaanderen. Met zulke brede vleugels vliegt de laatvlieger relatief traag, maar hij is wel zeer wendbaar. De laatvlieger jaagt van mei tot juni in open landschappen zoals bosranden, dreven en open bosplaatsen. Later zoekt hij weilanden op. Deze vleermuis schuilt in de zomer vooral in gebouwen. Zolders, spouwmuren en nauwe spleten in gevels zijn populair als kolonieplaats. De laatvlieger overwintert in de buurt van zijn zomergebied. Daarvoor kiest hij een ontoegankelijk, droog en vorstvrij plekje uit zoals kerkzolders en spouwmuren.
- grote vleermuis die tot 8 cm groot wordt
- overwegend donkerbruin met bruingele buik, zwarte oren en snuit
- staart steekt 0,5 centimeter uit de staartvlieghuid
- schuilt het liefst op zolders, in kerken en kastelen
- jaagt ‘s nachts in de buurt van tuinen, bosranden en parken
- populatie wordt geschat op 3000 à 6000 individuen
3. De gewone grootoorvleermuis
(Plecotus auritus)
Nog een nachtbraker die in Vlaanderen vaak op zolders van kastelen en kerken te vinden is, is de gewone grootoorvleermuis. Deze vleermuis is vooral ‘s nachts actief, maar af en toe gaat hij ook al voor zonsondergang op pad. De gewone grootoorvleermuis jaagt het liefst van al tussen de bomen van open loof- en naaldbossen. Schuilen doet hij in gebouwen, boomholten, grotten en vleermuiskasten. Zijn grote oren, die even lang zijn als zijn lichaam, maken hem niet alleen een opvallende verschijning, maar helpen hem ook om insecten makkelijker te lokaliseren.
- middelgrote vleermuis met vleugelspanwijdte tot 30 cm
- lange oren van 3 à 4 cm lang
- grijsbruine rugvacht, lichtgrijze buik en een roze tot grijsbruine, gezwollen snuit
- jaagt op spinnen, motten, kevers en wantsen die hij rechtstreeks uit de lucht pikt en meeneemt naar een vaste ‘eethangplaats’
- naar schatting leven er bij tussen 10.000 tot 25.000 gewone grootoorvleermuizen
- lijkt erg goed op de (minder algemene) grijze grootoorvleermuis
4. Franjestaart
(Myotis nattereri)
Een vleermuis die je in allerlei biotopen tegen kan komen is de franjestaart. Deze vleermuis houdt van waterrijk gebied, maar is eigenlijk niet kieskeurig. Hij leeft zowel in gesloten bossen met dichte vegetatie als kleine graslanden en houtkanten. Het zomerverblijf van de franjestaart bestaat typisch uit oude bomen en/of gebouwen met holtes en spleten. Opmerkelijk is dat deze vleermuis er meerdere verblijfplaatsen op na houdt omdat een franjestaartkolonie regelmatig verhuist in de loop van het zomerseizoen. ‘s Winters zoekt deze vleermuis onderdak in (ijs)kelders, forten, grotten of bomen. De franjestaart is zelfs met een batdetector moeilijk waar te nemen vanop de grond omdat hij zo’n zachte fluistersonar gebruikt.
- middelgrote vleermuis met een vleugelspanwijdte van 23 cm tot 28 cm
- lange oren, smalle snuit, bruingrijze rug en witte buik
- ‘franje’ in zijn naam verwijst naar de twee rijen borstelharen op de rand van de staartvlieghuid
- er leven naar schatting 2000 à 3500 franjestaarten bij ons
5. Baardvleermuis
(Myotis mystacinus)
Ook de baardvleermuis begeeft zich af en toe in tuinen en parken, maar heeft een voorkeur voor meer bosrijke gebieden. Huizen, kerk- en kasteelzolders en vleermuiskasten vormen een ideaal zomerverblijf voor deze levendige vleermuis. Af en toe worden ook boomkolonies achter afhangende schors gevonden. De baardvleermuis overwintert in (ijs)kelders, forten, bunkers en groeven. Een koude, vochtige zolder of schuur komt ook in aanmerking.
- kleine vleermuis met een vleugelspanwijdte van ongeveer 20 cm en vrij brede vleugels
- lichtgrijze buikvacht, donker- of geelbruine rugbeharing, donkere snuit en onderarmen
- relatief spitse, korte, donkerbruine oren
- populatie baardvleermuizen wordt geschat op 3000 à 5000 exemplaren
Kom meer te weten over onze vleermuizen
Waarom slapen vleermuizen ondersteboven? Hoe kan je ze opsporen met een batdetector en hoe verleid je ze tot een bezoekje aan jouw tuin? Kijk eens tussen onze andere artikels over vleermuizen en ontdek alles over deze fascinerende zoogdieren.
Lees meer
