Hoe beleefde onze natuur de zomervakantie in tijden van corona?
Dat we deze zomer anders ervaarden dan anders, is een understatement. De staycation werd behalve hip ook het nieuwe normaal, wie naar het buitenland reisde moest dealen met een quarantaine-dreiging en de buurtnatuur werd gebombardeerd tot een veilig toevluchtsoord (met of zonder mondmakser). Vandaag blikken we terug op een buitengewone zomer en vragen we ons af hoe het coronavirus zijn stempel drukte op onze natuur.
Veel bezoekers, maar betere spreiding
Dat mensen de natuur opnieuw ontdekt hebben, daar berichtten we al eerder over. Tijdens de eerste coronagolf kwamen daardoor vooral natuurgebieden dichtbij de steden onder druk te staan. “Tijdens de zomervakantie was de drukte beter gespreid”, licht Natalie Sterckx van Natuurpunt toe. “Onze mobiliteit is vergroot, waardoor mensen ook met de auto nieuwe plekjes konden ontdekken. In het voorjaar hebben we vervroegd de nieuwe groenpool Vinderhoutse bossen opengesteld voor het grote publiek, om een natuurlijke spreiding van bezoekers rond de stad Gent aan te moedigen. De nieuwe wandelroutes zijn nu een extra troef. Natuurpunt heeft dus geen gebieden moeten sluiten, maar er is er zelfs eentje bij gekomen! Ondertussen zijn ook al onze kijkhutten en bezoekercentra terug open, waarin we op een coronaveilige manier weer mensen ontvangen.”
Trekpleisters afgesloten
Op sommige plekken werd het toch te druk en moesten er maatregelen genomen worden. Halfweg de zomer werd de overlast op de zandvlakte van de Lommelse Sahara zo groot, dat het mooie plekje werd afgesloten. Ook nu komen er nog erg veel wandelaars en fietsers naar het natuurgebied, maar van een overrompeling is geen sprake meer. De politie voert er wel nog extra patrouilles uit, ook op ruwer terrein met behulp van quads. Ondertussen heeft de stad Lommel de maatregelen verlengd tot 15 september.
Lommelse Sahara
Ook een andere verfrissende parel van de Belgische natuur moest ‘de deuren’ sluiten. Het was zodanig aanschuiven aan de Ninglinspo in Aywaille, een bruisende rivier waarlangs één van de mooiste wandelingen van België loopt, dat de burgemeester zijn toeristische trekpleister afsloot voor niet-bewoners. Niet alleen de gezondheid van de wandelaars kwam trouwens in het gedrang, door de grote toestroom kwamen ook heel wat boomwortels bloot te liggen. Gelukkig kan je nog andere bergriviertjes trotseren in het zuiden van België.
Overnachten in de natuur: een succes!
Wildkamperen is verboden in ons land, maar her en der mag je legaal je tent opzetten in zogenaamde bivakzones. Het aantal kampeerplaatsen is er echter beperkt en drukte bleef dan ook niet uit om een zomer in eigen land te vieren. Sommige bivaks moesten afgesloten worden, omwille van de grote drukte of door het invoeren van de avondklok in de provincie Antwerpen. De website bivakzone.be riep zelfs op om een kampeeruitje uit te stellen tot september, omdat tot 4 keer meer kampeerders dit jaar de weg naar de inlandse natuur vonden.
En zelfs dat is nog een understatement, getuige het grote succes van de gloednieuwe tipidorpen in de gebieden van Natuur en Bos. Ondertussen maakten al 13.000 natuurliefhebbers gebruik van deze iets luxueuzere kampeerplaatsen. Omdat reserveren verplicht is, werd het er nooit té druk.
Meer wilde slachtoffers?
Een telefoontje naar het VOC Neteland leerde ons nog dat er dit jaar aanzienlijk meer dieren in nood werden binnengebracht dan vorig jaar, al is het volgens Fien Van Hoof niet zeker dat de coronazomer daar voor iets tussen zit. “We zien die stijgende trend al jaren. Vorig jaar vingen we van 1 januari tot 31 augustus 3.420 dieren op, vandaag staat de teller al op 3.936 slachtoffers. Tijdens de eerste virusgolf merkten we dat veel meer mensen een ziek of gewond dier meldden. Toen kon je ook niet veel meer doen dan in de tuin zitten of de natuur in je buurt ontdekken. Mensen zaten er met hun neus bovenop! Op dit moment is het helaas nog steeds erg druk in ons opvangcentrum, maar het is moeilijk om dat rechtstreeks te linken aan corona.”
Hoe dieren reageren op de drukte in onze natuur, is erg verschillend. De otter in Blaasveldbroek heeft naar verluidt weinig last van de extra bezoekers en vindt nog steeds voldoende rustplekken. In Eppegem schrikt een familie bevers al helemaal niet meer op van de recreanten in zijn leefgebied. Op het klein strand van Oostende ondervinden de zeehonden dan weer wel hinder van het toeristisch seizoen. Tijdens de lockdown konden zij er ongestoord komen zonnen, maar tegenwoordig patrouilleert er een groep vrijwilligers om de dieren te beschermen tegen selfie-nemers.
Hernieuwde interesse in de natuur
Hoewel er op sommige plekken overlast ontstond, kunnen we over het algemeen een positieve balans opmaken. Dat zoveel mensen de natuur herontdekken en herwaarderen, had geen enkele campagne kunnen bekomen. In het voorjaar stond de app Obsidentify om dieren en planten te herkennen en te melden zelfs een tijdje op één in de app-stores! Hoewel er meer afval achtergelaten werd door het toenemend aantal wandelaars, steeg ook het aantal afvalopruimers. We zijn dus duidelijk niet alleen bezorgd om onze gezondheid en gelukkig maar. De nieuwe groene trend is er een die we alleen maar kunnen toejuichen: door je omgeving beter te leren kennen, creëer je als vanzelf meer binding met de natuur en ga je er beter zorg voor dragen.
Hoofdingsfoto: Ziepbeekvallei (Yves Zielinski)
