Gaai

In de winter lijkt alles saai en grauw ... Echt alles? Nee, want sommige felgekleurde vogels zijn altijd van de partij, zoals de gaai.

Herken de gaai

(Garrulus glandarius)

In tegenstelling tot andere leden van zijn familie – de kraaiachtigen – heeft de gaai zijn 'gothic' periode achter zich gelaten ten voordele van een waaier aan fellere kleuren. Hij is dan ook heel gemakkelijk te identificeren:

• hij meet 32 tot 36 centimeter
• zijn lichaam is roze-beige van kleur
• zijn gezicht is wit met zwart gestreept en heeft zwarte 'snorharen'
• zijn vleugels zijn versierd met een helderblauwe vlek met zwarte strepen 
• zijn krachtige snavel is kort en zwart van kleur 
• zijn achterwerk is wit
• net als andere kraaiachtigen laat de gaai een krassend geluid horen

Op het menu

Ook al is de gaai een omnivoor, toch heeft hij één zoete zonde: eikels. In de herfst vormen ze ongeveer de helft van zijn dieet – zo dol is hij erop! En om zeker nooit zonder voorraad te zitten, begraaft hij zijn buit onder de grond. Gelukkig heeft hij een goed geheugen en kan hij zonder problemen zijn verstopplekjes terugvinden. 

Tijdens het winterseizoen voedt de gaai zich ook met beukennootjes, hazelnoten, bessen en vruchten. In het voorjaar schakelt hij over op eiwitrijke ongewervelde dieren zoals kevers of rupsen. Af en toe heeft hij het ook gemunt op de eieren of de jongen van kleine zangvogels.

Leefgebied van de gaai

De gaai is minder meegaand dan zijn neven en geeft duidelijk de voorkeur aan beboste omgevingen zoals loof- of gemengde bossen, vooral als ze uit eiken of beuken bestaan. Hij kan ook zijn intrek nemen in parken en tuinen die goed voorzien zijn van bomen. 

Gaaienliefde

In de liefde weet de gaai hoe hij attent moet zijn: hij biedt zijn geliefde regelmatig cadeautjes aan. Tegen het einde van de winter laten de mannetjes hun kreten door het bos weerklinken om vrouwtjes aan te trekken. Al snel vormen er zich koppeltjes, die spoedig aan gezinsuitbreiding beginnen. Gaaien hebben slechts één broedsel per jaar. Ze zijn monogaam en blijven dus trouw aan hun partner.

De toekomstige ouders bouwen samen hun nest in de bomen door takken en twijgen te verzamelen, die ze vanbinnen bedekken met mos. Het vrouwtje legt tussen 3 en 10 gespikkelde, lichtgroene eieren die ze in ongeveer 16 dagen uitbroedt. De jongen blijven zo'n twintig dagen in het nest voordat ze hun ouders verlaten.

Wist je dat de gaai ...

• een voorraad eikels inslaat in afwachtingen van de winter? Net zoals de eekhoorn begraaft hij zijn overschotten in een verstopplaats onder de grond. En als hij niet terugkomt – de ogen van de gaai zijn vaak groter dan zijn maag, dus hij verstopt elke herfst wel duizenden eikels – ontspruiten er nieuwe eikenboompjes uit de vergeten eikels. 
• zijn rol als 'alarm van het bos' heel ernstig neemt? Wanneer hij gevaar voelt, waarschuwt hij met zijn kreet andere dieren, zodat die de tijd hebben om op de vlucht te slaan.
• het geroep en gezang van andere vogels, zoals buizerds, kan nabootsen?