Vossende vossen: alles over de voortplanting van de vos
Om in de lente welpen te kunnen verwelkomen, moeten vossen nu aan het vossen slaan. Want terwijl wij coronagewijs nog steeds in volle 'ransttijd' (dubbele T) zitten, is januari dé maand bij uitstek waarin de vos het toppunt van zijn ranstijd (enkele T) beleeft. Hoe gaat de vos om met zijn verliefd, verloofd, getrouwd-moment? In dit artikel zoomen we in op alle aspecten van de ‘vosse’ voortplanting.
Rekel en moer: verliefde vos is luidruchtige lover
Een mannetjesvos noemen we een rekel, het vrouwtje is een moer. Tijdens de paartijd of ranstijd, van december tot februari, kan je de moeren ‘s nachts luid horen gillen tijdens de loopsheid. De rekels houden het bij een kort, drievoudig geblaf: waf-waf-waf. Wanneer de vossenman een geschikt vrouwtje gespot heeft, volgt hij haar als haar schaduw. Dit is dan ook hét seizoen bij uitstek om vossenkoppels te spotten. Met zijn strategie van nabijheid voorkomt de rekel dat kapers op de kust met zijn verovering gaan lopen. Ook ronddwalende vossen en vossengevechten horen onlosmakelijk bij de ranstijd. Door hun baldadige gedrag, vallen er in het begin van het jaar dan ook meer verkeersslachtoffers.
De vossendaad: een langdurige verstrengeling
Slechts een tot zes dagen per jaar is het vrouwtje ook écht vruchtbaar. Wanneer dat ‘window of opportunity’ eraan komt, begint de rekel zijn moer te besnuffelen en haar vacht te verzorgen. Een hoge staart verraadt de opwinding die in de lucht hangt. Vossen doen het op z’n hondjes en blijven - eveneens zoals honden - tot een half uur aan elkaar gekoppeld na het paren. Hun gezwollen geslachtsorganen maken het onmogelijk om van elkaar los te komen. Vaak zie je dat de rekel zich toch weer met vier poten op de grond manoeuvreert, waarna hij zoals een siamese tweeling met z’n achterste aan de moer blijft ‘plakken’.
Moeder de vos krijgt hulp van tantes
Na iets meer dan 50 dagen (eind maart/begin april) worden er gemiddeld 4 of 5 welpen geboren. Dat aantal varieert volgens de fitheid van de bestaande vossenpopulatie: in jaren dat er weinig vossen zijn en veel voedsel, zijn de nesten gemiddeld groter. De babyvosjes worden geboren in een vossenhol, waar de moer zich enkele dagen voor D-day in terugtrekt. Het mannetje zorgt voor eten op tafel, soms samen met enkele andere inwonende vrouwtjes die zich niet voortplanten. De moedervos zelf gaat pas weer mee op jacht wanneer haar jongen vast voedsel beginnen te eten, na een week of vier. Op dat moment verhuist ze haar jongen meestal naar een groter hol.
Vossenwelpen zetten eerste stapjes in de wereld
Vanaf half juni komen vossenwelpen geregeld uit hun hol, waar ze hun dagen vullen met spelen en zichzelf leren jagen. Wanneer ze een half jaar oud zijn, ongeveer in september, zijn de jonge vossen niet meer te onderscheiden van een volwassen vos. Al in de eerstvolgende winter kunnen ze zichzelf voortplanten. Maar eerst moeten ze op zoek naar hun eigen territorium, de rekels zwerven daarvoor verder uit dan de moeren. Ook in die periode vallen veel onbezonnen vossen ten prooi aan het verkeer. Tachtig procent van de nieuwgeboren vossen viert zijn eerste verjaardag niet.
