Dagboek van Pim: spreeuwen zorgen voor kippenvel
Voor een natuurlijk massaspektakel hoef je geen gnoes te filmen in de Serengeti-woestijn, ook in ons land kan je getuige zijn van grote groepen dieren die zich in harmonie bewegen. Vorig jaar filmde ik al enkele ‘spreeuwendansen’ op verschillende locaties, maar ik wou nog nét dat tikkeltje extra in beeld brengen: een extra grote zwerm met als kers op de taart hopelijk een roofvogel die zich in de joelende menigte mengt.
Op dit moment kan je de spreeuwen in ons land grofweg onderverdelen in twee groepen: de vogels die hier gaan broeden - en nu al volop bezig zijn met de voorbereidingen - en de doortrekkers die hier passeren op weg naar een meer noordelijke nestplaats. Het zijn die laatste die je nu in groepjes samen aantreft en die elkaar ‘s avonds opzoeken om samen te overnachten.
50.000 spreeuwen in de lucht
Meestal ontstaan zo samenscholingen van enkele honderden of duizenden spreeuwen, maar ik wou dit keer een supergroep filmen. Dat lukt niet op goed geluk, we moeten rekenen op ‘ogen in het veld’ die ons verwittigen waar en wanneer onze kans het grootst is. Vorige week kreeg ik telefoon dat we ons naar Eeklo moesten reppen. Daar zwelde al enkele avonden, telkens tussen 18u en 18u30, een groep spreeuwen aan tot hallucinante aantallen van naar schatting 50.000 exemplaren. Misschien zou er zich zelfs een kers op de taart aandienen: vlakbij broedt een koppel slechtvalken! Dat moest ik met eigen ogen zien.
Mees en ik stelden ons op vlak buiten het centrum en waren duidelijk niet de enige toeschouwers die avond. Het begon nogal magertjes, met hier en daar een paar spreeuwen in de verte. Kleine groepjes sijpelden binnen, maar grote aantallen bleven uit. “Ik denk dat het vanavond niks wordt”, liet één van de omstaanders vallen. De moed zakte al wat in mijn schoenen, want wat als deze groep alweer verder aan het migreren was en Eeklo had verlaten?
Wind van tienduizenden vleugeltjes
Mijmerend over wat had kunnen zijn, bleven we nog even ter plaatse. Het is nog maar eens een illustratie van hoe onberekenbaar de natuur is: je kan zoiets niet in scène zitten, je moet gewoon geluk hebben! Over rekenen gesproken: wiskundigen hebben ontdekt waarom spreeuwen in een grote zwerm nooit tegen elkaar botsen. Als elke spreeuw slechts 7 soortgenoten in het vizier houdt en hen zo goed mogelijk nadoet, is dat voldoende om luchtcrashes te voorkomen.
Wanneer niemand het nog verwacht, zien we plots toch een schouwtoneel voor onze ogen ontrollen. Vanuit meerdere richtingen vliegen groepjes van 100 spreeuwen aan, die zich organiseren tot grotere groepen van enkele duizenden exemplaren. En dan, bij het allerlaatste zonlicht, maken ze zich klaar voor de grote slotshow. Allemaal tezamen vliegen ze kwetterend door de lucht, in één grote, organische zwerm. Wanneer ze boven onze hoofden passeren, voel ik letterlijk de wind van al die duizenden wapperende vleugeltjes. Een vogel als een spreeuw is voor veel mensen misschien banaal, maar wanneer ze in zo’n groep ‘dansen’ vind ik het oprecht één van de knapste dingen die je kan meemaken in onze natuur. Ik raad dan ook iedereen aan om tijdens de herfst of de lente zo’n spreeuwengroep te gaan opzoeken. Wie weet heb je nóg meer geluk dan ik en verschijnt er een roofvogel op het toneel.
