Mol

Talpa europaea

Is de mol er alleen maar op uit om jouw gazon om te spitten? Ach nee, deze kleine graver betekent net goed nieuws voor je tuin, al is lang niet iedereen overtuigd van zijn goede bedoelingen. Hoog tijd dus om de mol beter te leren kennen. ​

Herken de mol

De mol verraadt zijn aanwezigheid met hoopjes omgewoelde aarde in het gras, maar raad je ook hoe de kleine wroeter zelf eruit ziet? Het is echt niet moeilijk om een mol te herkennen.

• 11 tot 16 cm langwerpig lichaam
• korte staart (2 tot 4 cm)
• donkergrijze tot zwarte, korte en fluweelachtige vacht (soms met vlekken)
• slurfachtige, spitse roze snuit
• brede, schopvormige voorpoten met elk vijf vingers én een extra graafduim
• puntige, lange nagels om goed te graven
• geen uitwendige maar ingekapselde oren die in de vacht verstopt zitten

Op het menu

Onder de grond heeft de mol zijn eten maar voor het rapen. Hij is dol op regenwormen en andere insecten(larven) zoals engerlingen en ritnaalden. Regenwormen zitten vol eiwitten en bestaan voor 80% uit water waardoor de mol weinig extra vocht nodig heeft. In akkers jaagt de mol ook op spinnen, slakken en langpootmuggen. Een volwassen mol kan flink wat voedsel verzetten: ongeveer 50 gram voedsel per dag, dat is bijna de helft van zijn eigen lichaamsgewicht. Wanneer de winter eraan komt, legt de mol een voorraad verlamde wormen aan. Die zijn belangrijk om de koudste maanden van het jaar door te komen want een mol houdt geen winterslaap en bouwt ook geen vetreserves op.

Kijk hier hoe de mol een regenworm vangt:

Leefgebied van de mol

De mol ‘molt’ niet enkel in jouw tuin. Hij is ook actief in akkers, bossen en boomgaarden. Het grootste deel van zijn leven brengt de mol ondergronds door. Daar graaft hij eigenhandig een netwerk van tunnels. Precies om die reden vermijdt de mol heel vochtige grondsoorten. In naaldbossen, moerasgebieden en duinen zal je hem dus niet snel tegenkomen. 

Onder de grond kent de mol weinig vijanden aangezien hij er alleen maar soortgenoten of prooien tegenkomt. In juni zie je ook wel eens een mol boven de grond. Het gaat dan meestal om een jonge mol die na zes à tien weken uit het ondergrondse gangenstelsel van Hotel Mama verdreven is. Het jonge dier heeft nog niet voldoende kracht in zijn graafpoten om zelf tunnels te maken. Daarom gaat hij boven de grond op zoek naar onbewoonde tunnels. Boven de grond moet de mol wel oppassen voor een aantal hongerige predatoren. Onder andere de uil, de buizerd, de blauwe reiger, de ooievaar, de wezel, de hermelijn en de vos lusten hem. 

De mol is gevoelig aan honger en droogte. Hoewel de mol uitstekend kan zwemmen, vormen overstromingen ook een gevaar. Een ondergronds gangenstelsel dat onder water komt te staan, is namelijk meestal fataal voor een mol.

Mollenliefde

Tijdens de paartijd (maart - april) ontpoppen mannetjesmollen zich tot echte casanova’s. Ze verlaten hun territorium en graven ondiepe tunnels tot ze (letterlijk) een vrouwtje tegen het lijf lopen. Een mol is niet kieskeurig: een mannetje paart meestal met meerdere vrouwtjes. Het vrouwtje draagt de jongen ongeveer 28 dagen. Ze werp gemiddeld 3 tot 6 jongen. De babymolletjes komen naakt en blind ter wereld. Ze zijn piepklein en wegen slechts 3,5 gram (!). Na twee weken krijgen de jonge diertjes een zachte vacht en na drie weken gaan hun ogen open. 

De vader is ondertussen al lang uit het zicht. De moedermol staat alleen in voor de opvoeding van haar jongen. Ze geeft haar kinderen 4 à 5 weken borstvoeding. Na twee maanden is het dan zover: de jongen zijn zelfstandig en gaan bovengronds op zoek naar een eigen territorium. Daarbij komt het wel eens tot een vechtpartij tussen twee jonge mollen. Na 11 maanden zijn ze geslachtsrijp en klaar om een eigen nestje te bouwen.

Relatie met de mens

Molshopen die her en der opduiken in de tuin zijn een last (in plaats van een lust) voor het oog, maar een mol in de tuin duidt eigenlijk op vruchtbare grond. Hoera, je tuin is dus gezond!

Met zijn noeste graafwerk levert de mol een belangrijke bijdrage: het dier brengt lucht in je grond, verlegt onverteerde humus naar diepere lagen en verbetert de bodemkwaliteit. Dat is trouwens nog niet alles. Behalve regenwormen, jaagt de mol soms ook op ander (on)gedierte zoals slakken.

Wees gerust: molshopen zijn maar tijdelijk. De mol graaft namelijk maar met één doel: zijn huis inrichten. Eens zijn gangenstelsel klaar is, is hij ook echt klaar. Heeft een mol het op jouw gazon gemunt? Leer meer over waarom de mol graafwerken start in jouw tuin en hoe je dat op een diervriendelijke manier kan verhelpen.

Wist je dat de mol ...

• ondanks het spreekwoord ‘zo blind als een mol’ niet écht blind is. De mol, met zijn piepkleine oogjes, is eerder slechtziend. Hij gebruikt zijn uitstekende gehoor, spitse snuit, snorharen en tastzenuwen op de staart om zijn weg in het donker te vinden.
• zijn snuit hypergevoelige zenuwuiteinden bevat? Die bevinden zich in de organen van Eimer, dat zijn piepkleine zwellingen op zijn neus. Daardoor kan de mol zijn snuit ook als tastorgaan gebruiken.
• zijn vacht niet één bepaalde inplantingsrichting heeft? Een mol tegen de haren in aaien is dus in theorie onmogelijk. Dat zijn vacht niet in een specifieke richting groeit, is vooral handig wanneer de mol een ondergrondse gang achterwaarts in of uit wil kruipen. 
• regenwormen kan verlammen door ze in de kop te bijten? Met deze techniek hoeft hij de regenworm niet meteen op te eten, en kan hij een wintervoorraad aanleggen.
• zijn oren volledig kan afsluiten zodat er geen aarde in terecht komt?
• aan elke poot zes vingers telt? De mol heeft een extra graafduim waarmee hij vlot aarde uit de weg kan ruimen.