Blauwe reiger

Voor een ontmoeting met de blauwe reiger moet je je naar vijvers, beken en moerassen begeven. Deze ultraslanke en majestueuze waadvogel kan urenlang op één been uitrusten! Als visser is hij even daadkrachtig als ongenadig. In het begin van de vorige eeuw verklaarden vissers de blauwe reiger vogelvrij, waardoor hij bijna uit de natuur verdween. Gelukkig is hij tegenwoordig weer overal waar water is te zien!

Herken de blauwe reiger

Ardea cinerea

Lange poten, lange hals, lange snavel ... Allemaal typische reigerkenmerken, van welke familie de blauwe reiger de grootste vertegenwoordiger in Europa is. Zijn grootte is dus al een eerste weggever om te weten met wie je te maken hebt. Tijdens het rusten én in de lucht vouwt hij zijn hals in een S-vorm, waardoor je hem makkelijk kan onderscheiden van ooievaars en kraanvogels die hun hals helemaal uitstrekken tijdens het vliegen. Wanneer de blauwe reiger alert is of klaar om een prooi te vangen, steekt hij wel z’n nek uit.

Deze kenmerken zijn typisch voor de blauwe reiger:

Lichtgrijs verenkleed aan de bovenzijde, grijswit aan de onderzijde
Opvallende, zwarte wenkbrauwstreep die doorloopt tot achteraan het hoofd in enkele sierveren
Voorkant van de hals draagt zwarte strepen
Bovenvleugels gedeeltelijk zwart
84 tot 102 cm lang met een spanwijdte tot 175 cm (maar hij weegt slechts 600 tot 1200 gram)
Gele poten, ogen en snavel - die laatste kleurt in de paartijd oranje

De blauwe reiger is een geweldige visser. Hij kan heel lang doodstil blijven staan met al zijn zintuigen op scherp om een prooi te detecteren. Hij beweegt zich statig, maar vooral erg langzaam en stil om zijn aanwezigheid niet te verklappen. Eens hij een prooi in het vizier heeft, slaat hij genadeloos toe met een indrukwekkende precisie. Vissen worden in één keer doorgeslikt, met het hoofd eerst. Zo werkt hij dagelijks naar schatting 300 tot 500 gram vis naar binnen.

Behalve vissen, eet de blauwe reiger zowat alles wat in ondiep water leeft:kikkers, salamanders, palingen, rivierkreeftjes en zelfs ringslangen. Hij zoekt ook aan land naar prooien, vooral in de winter. Dan focust hij op insecten, wormen, planten en zelfs jonge vogels, mollen en muizen. De reiger kan probleemloos visgraten verteren, maar zoogdierharen worden uitgebraakt in de vorm van een braakbal.

Leefgebied van de blauwe reiger

Deze grote vogel leeft in de buurt van water, bij voorkeur ondiepe plekken die geschikt zijn om te jagen. Daarom vind je hem in de buurt van rivieren, meren, vijvers en moerassen. Ook waagt hij zich wel eens aan de kust, bij riviermondingen en zandbanken. Hij is niet kieskeurig op vlak van water, zowel zoet als brak, stilstaand of stromend komen in aanmerking - op voorwaarde dat er vis aanwezig is. De blauwe reiger geeft de voorkeur aan water omringd met hoge bomen of bossen met waterpartijen. Blauwe reigers zijn deeltrekkers: sommige vertrekken in de winter naar het zuiden, steeds meer exemplaren durven het aan om hier te overwinteren. Als ze niet verrast worden door een lange periode van vries, zijn hun overlevingskansen groot.

Reigerliefde

Het paarseizoen van de blauwe reiger duurt van februari tot juli. De soort nestelt in kolonieverband, meestal in de top van hoge bomen. Er zijn ook reigers die hun nest maken aan het uiteinde van een tak of zelfs op een eilandje in het water. Een ding hebben alle nestplaatsen gemeen: ze zijn ontoegankelijk voor potentiële roofdieren.

Het mannetje brengt bouwmaterialen aan: takken, droge twijgen, rietstengels of waterplanten. Daarmee bouwt het vrouwtje een platform dat meerdere jaren na elkaar kan worden gebruikt à rato van één legsel per jaar. Gedurende drie weken bebroedt het koppel beurtelings 3 tot 6 lichtgekleurde eieren met een blauwe schijn. Een maand lang worden de kleintjes gevoerd door hun ouders. Na 50 dagen strekken ze de vleugels en op een leeftijd van 9 weken verlaten ze het territorium van hun ouders.

Tijdens het broedseizoen is de blauwe reiger strikt monogaam, maar daarna gaat ieder zijn eigen weg. Buiten het broedseizoen verzamelen de vogels zich aan de waterkant om samen te slapen.

Relatie van de blauwe reiger met de mens

In het begin van de 19de eeuw begon men de reiger te aanzien als plaag en als concurrent voor de mens. Hij werd dan ook lange tijd bejaagd en zelfs bijna uitgeroeid door vissers en viskwekers omwille van zijn buitensporige gulzigheid. En ook nu nog zijn veel eigenaars van tuinvijvers de blauwe reiger liever kwijt dan rijk. Daarom worden vijvers met vis vaak beschermd met netten of draden.

De blauwe reiger is een felle jager, maar houdt zich op gepaste afstand van mensen. Als een echte opportunist, kiest hij zijn momenten uit: ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat vat hij post in tuinen om toe te slaan wanneer wij nog/al in ons bed liggen.

Wist je dat de blauwe reiger …

uitstekend kan zien, zowel voor zich uit als langs opzij? Bovendien heeft hij een sterk ontwikkeld gehoor, waardoor hij op het minste geluid reageert. Die scherpe zintuigen maken van hem een uitstekende jager.
erg langzaam vliegt? Hij bereikt snelheden niet hoger dan 40 km/u, maar kan met zijn krachtige vleugels lange afstanden afleggen.
een indicatorsoort is voor gezonde wetlands? De soort draagt zijn steentje bij tot de biodiversiteit van onze rivieren.