Vroedmeesterpad

Een van de eigenaardigheden van de vroedmeesterpad is dat het mannetje de bevruchte eieren op zijn rug draagt. Zo’n vaderlijke zorg is erg zeldzaam in de dierenwereld, geen wonder dat de pad naar die eigenschap vernoemd is. In Vlaanderen heeft de soort het al jarenlang erg moeilijk. Met behulp van een soortenbeschermingsprogramma worden de bestaande populaties nieuw leven ingeblazen. In Wallonië gaat de soort achteruit in de omgeving van Brabant, maar in het Land van Herve en in Henegouwen houdt de amfibie stand. 

De vroedmeesterpad herkennen

Alytes obstetricans

Deze zeldzame pad meet gemiddeld 4 cm, heeft korte poten en een spitse snuit. De mannetjes en de vrouwtjes zien er gelijkaardig uit. Aan deze kenmerken kan je de vroedmeesterpad herkennen: 

• glanzende huid met vooral aan de zijkant wratten en vlekken 
• gewicht tussen de 5 en 14 gram, de vrouwtjes wegen meer dan de mannetjes 
• een kleur die varieert tussen grijs, olijfgroen en bruin
• de buik is witachtig met grijze schijn 
• grote, uitpuilende ogen 
• goudkleurige iris met verticale, spleetvormige pupil - een uniek kenmerk dat hem onderscheidt van andere padden
• deze pad heeft geen keelzak

Op het menu

Dit kleine amfibie is net zoals andere kikkers een echte opportunist. Hij eet allerlei dierlijk voedsel zoals vliegenlarven, spinnen, kevers, slakken, duizendpoten en regenwormen. Als kikkervisje is hij echter een strikte vegetariër die zich voedt met algen en andere waterplanten.

Leefgebied van de vroedmeesterpad

Vroedmeesterpadden zijn schemerdieren die zich graag verstoppen onder stenen. Daarom leven ze vooral in de buurt van rotsige oevers, steengroeven, stenige hellingen, terrils en zelfs ruïnes. Heel af en toe duikt de pad ook op in de stad, in tuinen of begraafplaatsen, of in het bos. Het dier houdt van vochtige plekken waar hij zich in de losse grond kan ingraven. Om rust te vinden, graaft hij soms met de voorpoten een ‘hol’ om zich in terug te trekken. Overdag kan je hem ook wel eens zonnend aantreffen op een stenige ondergrond. 

Vlaamse populaties zijn slechts te vinden op enkele locaties: in het Brabantse heuvelland, in de Voerstreek en in het zuiden van Haspengouw. 

Vroedmeesterpaddenliefde

Deze paddensoort plant zich op een eigenaardige manier voort. De paartijd begint meestal in het begin van april. Vroedmeesterpadden zijn erg trouw aan hun broedplek. Gevestigde kolonies kunnen tientallen jaren standhouden op eenzelfde plaats. 

De paring zelf vindt plaats op het vasteland - daarmee is het trouwens de enige kikker ter wereld met die strategie. Het mannetje omklemt het vrouwtje aan de liezen, dat vervolgens een reeks eieren legt die als een snoer aan elkaar geregen zijn. Vanaf dan neemt het mannetje de broedzorg over. Meerdere keren per jaar draagt hij een snoer bevruchte eieren gedurende enkele weken met zich mee op de rug - soms zeult hij eisnoeren van verschillende vrouwtjes met zich mee. Hij doet er alles aan opdat de embryo’s zich in de allerbeste omstandigheden kunnen ontwikkelen. Pas wanneer de toekomstige kikkervisjes sterk genoeg zijn om uit te zwemmen, deponeert hij de eitjes in het water. Daarmee is de vroedmeesterpad de enige kikkersoort die z’n eitjes niet meteen in het water legt! 

Gedurende de paartijd kan een vrouwtje tot 4 keer toe eitjes afzetten. Per jaar loopt het aantal gelegde eieren op tot 150, wat aan de lage kant is voor een kikker. Toch zijn de overlevingskansen hoog genoeg om (in goede omstandigheden) als soort te overleven, omdat de eitjes niet aan hun lot worden overgelaten. 

Relatie van de vroedmeesterpad met de mens

De vroedmeesterpad is een bedreigde diersoort die vooral lijdt onder toenemende verbossing van haar leefgebied met een zonnig en stenig microklimaat. Verdroging van voortplantingspoelen is nefast voor de soort, omdat de larven een aanzienlijke tijd onder water moeten doorbrengen. Ook op de versnippering van haar habitat heeft de vroedmeesterpad geen sluitend antwoord, omdat het dier zich moeilijk kan verplaatsen naar meer geschikte plekken. 

Om deze bijzondere soort een hart onder de riem te steken, wordt nieuw, geschikt leefgebied gecreëerd door bebossingen om te vormen tot open plekken met zonnige houtstapels of steenhopen. Ook legt men nieuwe voortplantingspoelen aan of maakt men de huidige poelen opnieuw dieper zodat ze beter bestand zijn tegen droogte. Tenslotte worden er vroedmeesterpadden opgekweekt en uitgezet om de genetische diversiteit van de overblijvende populaties te versterken. Zo hoopt men het vroedmeesterpaddenbestand zo snel mogelijk terug te stabiliseren. 

Wist je dat de vroedmeesterpad …

• in het Duits de bijnaam ‘klokkikker’ (Glögglifrösh) heeft omdat zijn meerstemmige paringsroep doet denken aan een klokkenspel? 
• zichzelf opblaast bij gevaar - de ledematen tegen het lichaam gedrukt - om zijn belagers af te schrikken?