Tijgerslak

Naaktslakken moeten dringend wat aan hun PR doen, want ze hebben niet zo’n beste reputatie. Nochtans zijn ze erg mooi om zien, getuige de prachtige tekening op het lichaam van deze tijgerslak. En dan hebben we het nog niet gehad over hun aparte seksleven …

Herken de tijgerslak

(Limax maximus)

De tijgerslak wordt ook wel de grote aardslak genoemd. Beide namen tezamen verklappen hoe de naaktslak eruit ziet: groot en met een opvallend tijgermotief. Ze komt vooral ‘s nachts tevoorschijn, maar op een vochtige, warme, bewolkte dag verlaat ze ook bij daglicht haar schuilplaats. De uiterlijke kenmerken van de tijgerslak op een rijtje:

gemiddeld 15 cm lang, met uitschieters tot 20 cm
lang en slank (voor een slak)
korte kiel (scherpe rand) op het laatste derde van de rug
ademopening in de achterste helft van het rugschild, aan de rechterkant
beige-, grijs- of bruinkleurig
donkere stippen en strepen op het lichaam (hoewel niet altijd even duidelijk)
eenkleurige, grijswitte ‘voetzool’ die in drie banden is verdeeld

In het lichaam van de tijgerslak, onder het rugschild, bevindt zich nog een overblijfsel van een slakkenhuis: een rudimentair, ovalen schelpje dat bestaat uit kalk.

De tijgerslak is een echte alleseter. Ze is een belangrijke opruimer die zich o.a. tegoed doet aan dode karkassen, plantenresten, schimmels en organisch afval, maar ook aan honden- of kattenbrokken als die zomaar buiten staan. Daarnaast eet ze bijvoorbeeld ook andere slakken en hun eitjes. Het is niet zo dat ze nooit eens van een tuin- of moestuinplant zal eten, maar hou er rekening mee dat ze een flinke hulp kan zijn in het bestrijden van slakkenplagen. Zelf groeit een populatie aan tijgerslakken zelden uit tot een echte plaag.

Leefgebied van de tijgerslak

Oorspronkelijk is de tijgerslak een bosbewoner, maar ze duikt ook op in de bewoonde wereld. De grote slak komt zowat overal in Europa voor en heeft zelfs overzee voet aan wal gezet. Via voedseltransporten kwam ze ondertussen ook al terecht in Amerika en Australië.

Tijgerslakken houden zich overdag meestal schuil onder stenen, puin, dood hout of in muurspleten. Bij etenstijd - meestal ‘s nachts - komen ze tevoorschijn en vind je hen op paddenstoelen, dorre planten en stenen met groene uitslag.

Om te overwinteren zoeken tijgerslakken warme plekjes op zoals serres, composthopen, garages of natuurlijke plekjes. Eén vriesnacht is voldoende om het vochtrijke dier het hoekje om te helpen.

Tijgerslakkenliefde

Het liefdesspel van de tijgerslak is op z’n minst apart te noemen. Misschien is ‘acrobatisch’ een nog betere omschrijving. In een zwoele zomernacht zoeken twee slakken elkaar op. Zoals het een slak betaamt, hebben ze elk beide geslachten: slakken zijn tegelijk man en vrouw (hermafrodiet).

Ze besnuffelen elkaars slijm en proeven ervan om feromonen in zich op te nemen. Die vertellen meer over de vruchtbaarheid van hun partner. Tijdens het voorspel gaan ze op zoek naar een overhangende muur of tak, waar ze zich met elkaar verstrengelen. Het is een slijmerige bedoening, waarbij ze zich uiteindelijk naar beneden laten zakken aan een taaie slijmdraad van zo’n 40 cm lang (zie video).

Wanneer ze daar naakt en kwetsbaar in de lucht hangen, gaan ze over tot de daad. Hun penissen komen tevoorschijn uit een plek achter hun hoofd: ze vormen een soort blauwwitte ‘wolk’ van 5 cm lang. Net zoals de slakken, spiralen de piemels om elkaar heen waarbij ze een soort dubbele schroef vormen. Op die manier wisselen ze spermatoforen met elkaar uit: kleine pakketjes gevuld met sperma.

Bovenstaand standje houden ze soms urenlang vol! Wanneer beide partners voldaan zijn, gaat elke slak haar eigen weg. De ene tijgerslak klimt terug naar boven en eet onderweg een deel van het slijmspoor weer op, de andere laat zich op de grond vallen. De ontwikkeling van de eitjes kan nu beginnen.

Na enkele weken gaan de toekomstige ouders op zoek naar een veilige, vochtige plek om tot 200 grote, doorschijnende eitjes te leggen (tot een halve centimeter groot). Nog enkele weken later komen er piepkleine, bleekwitte slakjes uit het ondergrondse kuiltje tevoorschijn. Al na een week krijgen ze hun karakteristieke stippenpatroon. Een maand of twee later zijn de boorlingen volwassen en geslachtsrijp. In tegenstelling tot de meeste andere naaktslakken kan de tijgerslak meer dan één jaar overleven.

Relatie van de tijgerslak met de mens

Tijgerslakken worden niet als invasief aanzien, maar sommigen bestempelen hen wel als plantenplaag. Toch is het niet zo dat een tijgerslak in de tuin grote gevolgen heeft. Behalve met vers plantenmateriaal, voedt ze zich vooral met groenafval, dorre planten, aas en andere slakken. Ze heeft dus een belangrijke opruimtaak in ons ecosysteem. Omwille van haar voorkeur voor slakken, kan de tijgerslak zelfs een hulp zijn bij het bestrijden van slakkenplagen.

Wist je dat de tijgerslak …

een ‘huisje’ heeft, ook al is het een naaktslak? Het kalken schildje zit verstopt binnenin haar lichaam.
tegelijk man en vrouw is? De tijgerslak is een hermafrodiet.
slechts één voet heeft? Zo heet de spier onderaan het lichaam waarmee ze zich voortbeweegt.
snel eet, maar niet snel verteert? Ze werkt grote hoeveelheden voedsel naar binnen, maar de vertering gebeurt soms pas uren later wanneer de slak in haar schuilplaats arriveert.