Europese otter

De Europese otter, die lange tijd verdween, is aan een comeback bezig! In 2012 werd dit mooie dier voor het eerst weer gezien in België. Tijd voor een uitgebreide kennismaking!

Herken de Europese otter

(Lutra lutra)

Ook vandaag is het nog steeds geen sinecure om de Europese otter te ontmoeten in het wild. Dit roofdier verplaatst zich het liefste 's nachts waardoor hij moeilijk waar te nemen is. Denk je toch een glimps te kunnen opvangen van deze marterachtige? Dan herken je hem aan deze details:

• hij meet tussen 100 en 125 cm en weegt tussen 5 en 9 kg (max. 15 kg)
• de vacht op zijn rug is bruin terwijl zijn buik lichter, beige gekleurd is
• hij heeft zwemvliezen tussen zijn tenen om zich probleemloos door het water te begeven
• hij heeft een dikke, compacte vacht waardoor hij altijd lekker warm blijft
• zijn neusgaten bevinden zich bovenop zijn kop zodat hij ook tijdens het zwemmen kan blijven ademen

 

Op het menu

Dat de Europese otter van vis houdt is een understatement. Hij smult van forel en stekelbaars. Ook rivierkreeftjes of amfibieën gaan vlotjes binnen. Als hij grote honger heeft, kan hij zich ook vastbijten in een vogel of een klein zoogdier zoals een beverrat of muskusrat. De otter houdt geen winterslaap en heeft daarom het hele jaar door nood aan voldoende prooien.

Leefgebied

De otter leeft graag in de buurt van zoetwatergebieden zoals rivieren, beekjes en moerassen. Soms begeeft hij zich ook langs de kust als er veel vis te vinden is. Plaatsen waar veel otters te zien zijn, zijn trouwens een goede indicator voor een goede waterkwaliteit. Deze grote marterachtige heeft een vrij groot territorium nodig, bij voorkeur enkele kilometers of meer, waar hij kan schuilen tussen de rotsen, in rietbedden of in holle bomen. Af en toe neemt de otter ook de oude schuilplaats van een muskusrat opnieuw in gebruik. De ingang van een otterhol kan ook onder water liggen, zodat de otter onmiddellijk na zijn jachtsessie kan gaan rusten.

De Europese otter bakent zijn eerder groot territorium af met urine en uitwerpselen. Zo maakt hij zijn aanwezigheid duidelijk aan concurrenten. Dit roofdier leeft namelijk graag alleen en deelt niet met anderen. Het liefste van al wisselt de otter regelmatig van leefgebied binnen zijn territorium. Zijn er niet voldoende leefgebieden binnen zijn territorium, dan dreigt de otter verder weg te trekken en worden zijn kansen op voortplanting bij ons terug kleiner.

Het liefdesleven van de Europese otter

Otters zijn volwassen wanneer ze 2 à 3 jaar oud zijn. Eens ze een partner hebben gevonden, paren ze onder water. Daarna keren ze elk terug naar hun eigen territorium. Na ongeveer 60 dagen zwangerschap brengt het vrouwtje 1 tot 3 otterjongen ter wereld. Zij krijgen vier maanden lang borstvoeding en de beste zorgen. Pas wanneer ze 8 tot 12 maanden oud zijn gaan ze op zoek naar een eigen stek.

Relatie met de mens

Eeuwenlang was de otter overbejaagd en gewild omwille van zijn pels, die vooral in trek was danzij zijn isolerende en waterafstotende eigenschappen. De otter werd lang gezien als een plaag die een bedreiging vormde voor visvijvers en visbestanden. Met die gedachte werden er zelfs ottervallen ingezet. Daarnaast werd de habitat van de otter ook jarenlang vervuild en zo beetje bij beetje vernietigd: o.a. uitputting van de visstand, het opdrogen van waterlopen en watervervuiling eisten hun tol. Ook grote droogleggingen en de aanleg van waterbekkens deden het aantal geschikte leefgebieden afnemen waardoor de otter uiteindelijk vertrok uit onze regio.

In de jaren 70 en 80 kreeg de otter eindelijk een beschermde status, maar tegen die tijd was de soort bijna compleet verdwenen uit Europa. Heel langzaam slaagde de otter erin om terug te keren naar onze gebieden. In 2020 hebben de valleien van de Schelde, de Maas en de Semois de handen uit de mouwen gestoken om de potentiële habitats van de soort te verbeteren. WWF, Regionaal Landschap Rivierenland en RL Schelde-Durme  en ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) hebben een project opgezet onder de naam "Otterland", dat tot doel heeft het leefgebied van het dier in het Scheldegebied te herstellen, wat het dier op prijs lijkt te stellen sinds zijn terugkeer in België.

Wist je dat de Europese otter...

• zich alleen in 'gezond water' begeeft? De otter is tuk op proper water. Hij wordt bovendien ook wel een paraplu-soort genoemd, omdat zijn aanwezigheid in een bepaald gebied aantoont dat de omgeving goed afgestemd is op vissen, en dus ook geschikt is voor andere water- of visetende soorten zoals reigers of bevers.
• zich bijzonder goed kan aanpassen onder water? Hij heeft niet alleen zwemvliezen en hermetisch afsluitbare oren. De buitenste laag van zijn vacht is ook waterdicht terwijl de binnenste laag luchthoudend is.
• tot wel 8 minuten onder water kan blijven zonder adem te halen?
• zijn neusgaten ook kan sluiten om te voorkomen dat er water in komt?