Blauwe haarkwal
De aanwezigheid van kwallen is niet per se iets waar de doorsnee strandtoerist vrolijk van wordt, maar wacht tot je hun fascinerende eigenschappen leert kennen. Maak kennis met de prachtige blauwe haarkwal, de meest courante kwallensoort in onze Noordzee.
Herken de blauwe haarkwal
(Cyanea lamarckii)
Omdat ze aan de Vlaamse kust het vaakst voorkomt van alle kwallen, is het niet ondenkbaar dat je er ooit eentje ontmoet. Zo kan je haar herkennen:
-
blauwachtig transparant lichaam, met de vorm van een afgeplatte, gelobde parasol
-
die ‘parasol’ meet 15 tot 30 cm diameter
-
onder het kwallenlichaam hangen tot 60 haarachtige tentakels die enkele meters lang kunnen worden en waartussen zich vier stevige ‘mondarmen’ verschuilen
Op het menu
De blauwe haarkwal verlamt haar prooien met behulp van de netelcellen (nematocysten) op haar tentakels. De vissen en schaaldieren die ze vangt, transporteert ze richting mondarmen door haar tentakels samen te trekken. De mondarmen brengen vervolgens de prooi naar de kwallenmond. Zodra de prooi verteerd is, verlaten de verteringsresten via dezelfde opening het kwallenlichaam.
Leefgebied van de blauwe haarkwal
Je kan ze aantreffen van maart tot augustus in ondiep water: vanaf het wateroppervlak tot op een diepte van 8 meter. Deze kwal is niet afhankelijk van de stroming om zich te bewegen, ze kan zich verticaal verplaatsen met behulp van haar parasolvormige lichaamszak.
Haarkwallenliefde
De voortplanting is bij kwallen een bijzondere, maar tegelijk vrij saaie aangelegenheid. Blauwe haarkwallen lossen hun voortplantingscellen via hun mondarmen in het water. De bevruchting gebeurt uitwendig en bevruchte eicellen ontwikkelen zich tot larven – in kwallenjargon: planulae – die zich vasthechten aan de zeebodem. Daar groeien ze uit tot ‘poliepen’ die zich aseksueel kunnen voortplanten door kleine schijfvormige kwalletjes van zich af te snoeren. Niet echt sexy, toch?
Relatie van de blauwe haarkwal met de mens
De steek van een blauwe haarkwal kan best pijnlijk zijn. Het veroorzaakt een branderig gevoel, zoals bij een onzachte ontmoeting met bosje brandnetels. Dat heb je zeker en vast gevoeld, maar verder is deze kwal niet erg giftig en vormt ze geen groot gevaar voor mensen.
Wist je dat ...
- soms jonge vissen zoals kabeljauw en makreel ontvangt onder haar parasol? Terwijl de volwassen vissen haar prooi zijn, biedt ze hun jongen de nodige bescherming om groot te worden.
- tentakels heeft die tot 25 keer langer zijn dan haar lichaam breed is?
- een mond heeft die tegelijk dienst doet als anus?