Wintereik vs. zomereik
De eik is een grote loofboom die wel honderden jaren oud kan worden. Van alle soorten eikenbomen zijn de wintereik en de zomereik de bekendste soorten. Van ver zie je niet meteen een verschil, maar van dichtbij kom je met een paar simpele trucjes snel te weten met welke soort eik je te maken hebt. Lees even mee.
De wintereik groeit bij voorkeur op droge leem- of zandgronden en verdraagt redelijk wat schaduw. Hij staat vooral in bossen met beuken of berken. De zomereik is een meer algemeen voorkomende boom in België: hij groeit op lichtrijke plaatsen, houdt van voedselrijke grond, zowel droog als nat, en komt ook voor in eiken-haagbeukenbossen. Daarnaast werden vroeger ook vaak solitaire zomereiken aangeplant als scheiboom (als afbakening van een stuk grond) of langs lanen.
Links: het blad van een zomereik, rechts: het blad van een wintereik
Typisch voor elke oude eikenboom zijn de gelobde bladeren, schilferige bast met diepe groeven en eikels die aan de takken hangen. Het blad van een zomereik telt gemiddeld 4 à 5 lobben en is breed en onregelmatig. Het blad van een wintereik heeft een smallere en regelmatige vorm met 5 à 7 lobben. En er zijn nog een paar opvallende verschillen tussen de zomereik en de wintereik:
- de wintereik houdt in de winter zijn bruin geworden bladeren vast vs. de zomereik is kaal tijdens de winter
- de bladsteeltjes van een wintereik (10-29 mm) zijn langer dan de bladsteeltjes bij een zomereik (2-8 mm)
- het napje (hoedje) van de eikels van de wintereik heeft geen of een zeer kort steeltje vs. de napjes van de eikels van een zomereik staan op een steeltje
Eikel van de zomereik
Herken de wintereik
- Hoogte: gemiddeld 25 - 30 m hoog.
- Blad: duidelijk gesteeld (steel 10 - 20 mm), de lobben groter en regelmatiger (blad 8 - 15 cm) en loopt twee weken later uit dan de zomereik.
- Bloeiwijze: de vrouwelijke bloemen zitten met 2 tot 6 bij elkaar en zijn niet of zeer kort gesteeld.
- Vrucht: de eikels zijn zittend, éénjarig, hebben geen ribbels en zijn vaak kleiner en korter. Goede zaadjaren zijn zeldzaam.
- Schors: grijsgroene, minder diepe, meer regelmatige, verticale groeven.
Herken de zomereik
- Hoogte: 25 à 30 m hoog.
- Blad: onregelmatig gelobd, met 3 - 7 diepe bochtige insnijdingen en een asymmetrische vorm, korte bladsteel en hartvormige bladvoet.
- Bloeiwijze: bloei in mei bij het uitkomen van de bladeren. Mannelijke bloemen tussen de knopschubben, in slappe, hangende, bruingele katjes. Vrouwelijke bloemen in de oksels van de bovenste bladeren, 1 -4 bijeen op lange steeltjes, bolvormig, met donkerrode stempels. Overvloedige bloei om de 2 tot 5 jaar.
- Vrucht: De eikels bevinden zich aan een 2 tot 6 cm lang steeltje, dikwijls per twee. Het napje is ondiep met dakpansgewijs geplaatste schubben. De eikel is rijp en wordt bruin in oktober van hetzelfde groeijaar (éénjarig). De eikels zijn vrij slank en hebben ribbels in de lengterichting. Goede zaadjaren doen zich voor om de 6 tot 10 jaar.
- Schors: dikke, grijsgroene schors, ruw met diepe en verticale groeven.
Links: schors van wintereik, rechts: schors van zomereik
Eikensyndroom
De laatste decennia zijn er veel meer meldingen van eikensterfte. Zijn de aangetaste eiken het werk van de eikenprocessierups, eikenprachtkever, eikenbladroller of wintervlinder? Een eenduidige oorzaak voor het ‘eikensyndroom’ is nog niet gevonden. Ook uitgesproken mastjaren en verzuring van de bodem kunnen meespelen. Het lijkt er dus op dat het verschillende boosdoeners bij elkaar zijn.
Wist je dat ...
- wintereiken na de Eerste Wereldoorlog massaal geïmporteerd werden vanuit Duitsland als een vorm van compensatie voor de massale bomenkap en verwoesting in onze Vlaamse bossen?
-
er een natuurlijke hybride tussen zomer- en wintereik bestaat: Quercus x rosacea Bechst. (of Q. x hybrida Bechst.). Deze is zeer variabel en vertoont kenmerken van beide ouders. De hybride komt in het wild samen met de ouders voor.
-
eiken afhankelijk zijn van o.a. eekhoorns om zich voort te planten? Zij begraven eikels voor de winter, maar vergeten vaak waar. De eikels die blijven liggen, kunnen later ontkiemen en uitgroeien tot een boom.
- eiken goede bliksemafleiders zijn? De penwortel en diepe wortels van de eik zoeken contact met het grondwater waardoor bliksemschichten eerder zouden inslaan op een eikenboom dan bijvoorbeeld een beuk. Je weet dus waar je wel of niet veilig bent tijdens de volgende onweersbui.
Creëer je eigen bos met subsidies van de Vlaamse Overheid
Heb jij een stuk grond en jeuken je vingers om het om te vormen tot een soortenrijk bos? Check op www.bosteller.be hoe je dat aanpakt, welke bomen geschikt zijn voor jouw stuk grond en hoe je subsidies kan aanvragen voor jouw eigen stukje topnatuur.
Naar de bosteller
