Velduil poetst zijn staart
Hoe zitten veren vast op het vogellichaam?
Bij het bestuderen van een zwanenveer vroeg Onze Natuur-fan Jonathan zich af hoe diep veren in het lichaam van een vogel reiken.
Een goede vraag, waarop geen eenduidig antwoord te geven is. Want hoe diep die veer precies reikt, hangt van allerlei factoren af. Maar vooraleer we daar dieper op ingaan, is het interessant om even te bekijken hoe vogelveren gevormd worden. Eén keer per jaar vervangen vogels immers hun ganse verenkleed. De meeste vogels doen dat stukje bij beetje, zodat ze altijd kunnen blijven vliegen, maar heel wat watervogels zoals eenden en ganzen verliezen in één slag al hun vleugel- en staartpennen. In die periode kunnen ze een tijdlang niet vliegen.
Veren vormen zich initieel vanuit een uitstulping van de huid, waarnaast twee inkepingen ontstaan die later het haarzakje of het follikel vormen. In tegenstelling tot de haren van zoogdieren zijn vogelveren tijdens het groeien dus goed doorbloed. Deze ‘bloedveren’ zitten goed beschermd in een hulsje dat openbarst gedurende de groei. Stoppen de veren met groeien, dan stopt ook de bloedtoevoer.
Hoe diep een veer in het haarzakje zit, hangt uiteraard af van de vogelsoort die je bestudeert. Hoe kleiner de vogel, hoe minder diep de veren in zijn huid geplant zijn. Maar ook binnen eenzelfde vogelsoort vind je verschillende follikeldieptes terug. Dons- en dekveren zijn vrij oppervlakkig in de huid vastgehecht, terwijl de pennen nodig voor stabiliteit tijdens het vliegen in rechtstreekse verbinding met het vogelskelet staan en dus dieper in het vogellichaam reiken.
Ruwweg kan je zeggen dat de diepte van het haarzakje overeenkomt met de lengte van de ‘calamus’, het onderste, holle gedeelte van de vogelveer waarop geen ‘vlaggen’ te zien zijn - al kan het haarzakje in de praktijk iets korter zijn dan de lengte van de calamus doet vermoeden. Slagpennen en staartpennen hebben relatief gezien meestal een langere calamus dan dekveren, al hebben de dekveren die net boven de handslagpennen of primaire slagpennen liggen (de slagpennen aan het uiteinde van de vleugel) in verhouding de allerlangste calamus: tot bijna 35% van de gehele veerlengte.
Vind je een vogelveer terug tijdens je natuurwandeling, dan kan je er dus vanuit gaan dat bijna de ganse calamus in de vogelhuid gezeten heeft. Voel je het al kriebelen?
Veren van een velduil
Stuur jouw vraag in
Heb jij je altijd al afgevraagd of er ook zwarte bloemen bestaan, waarom een specht geen hoofdpijn krijgt en of vissen ook scheten laten? De redactie van Onze Natuur gaat op zoek naar serieuze antwoorden op originele vragen. Heb jij een idee? Stuur jouw vraag in via ons contactformulier en wie weet prijkt het antwoord binnenkort op deze pagina!
STEL EEN VRAAG
