Grote zilverreiger
Deze grote trekvogel is met z’n lange stelten en sierlijke hals een streling voor het oog. In België wordt de grote zilverreiger vooral gezien als doortrekker, maar daar zou binnenkort wel eens verandering in kunnen komen!
Herken de grote zilverreiger
(Ardea alba)
De grote zilverreiger is een indrukwekkende verschijning: ongeveer net zo groot als de blauwe reiger, maar dan met een spierwit verenkleed. Met volgende checklist ben je helemaal zeker:
- 85 tot 100 cm hoog
- Ongeveer 1,5 m spanwijdte
- Wit verenkleed
- Zwarte poten die tijdens het broeden rood worden
- Gele snavel die tijdens het broeden zwart wordt
- Man en vrouw zien er hetzelfde uit
Er bestaat ook een kleine zilverreiger, die gele vlekken op de voeten heeft en waarvan de snavel het hele jaar door zwart kleurt.
Op het menu van de grote zilverreiger
Deze statige reiger jaagt op vissen en amfibieën terwijl hij traag door ondiep water stapt. Wanneer de gelegenheid zich voordoet, eet hij ook kleine landdieren zoals muizen en mollen.
Leefgebied van de grote zilverreiger
In het broedseizoen koloniseert de grote zilverreiger rietmoerassen, oevers van vijvers en meren, riviermondingen en ooibossen (langs rivieren). Oorspronkelijk maakte de vogel zijn nest in Zuidoost-Europa en tot begin jaren ‘90 was hij een zeldzame doortrekker in onze contreien. Overwinteren deed hij aan de Middellandse Zee en in Afrika. Tegenwoordig zien we meer en meer populaties in West-Europa. In Nederland is hij ondertussen een vaste broedvogel. Vogelkenners verwachten dat hij binnen afzienbare tijd ook in Vlaanderen en Wallonië begint te broeden.
In ons land kan je deze sierlijke trekkers het jaarrond tegenkomen, maar het meeste kans heb je in de periode vlak na het broedseizoen (september en oktober). Ze ontlopen de barre winters in het zuidoosten en zoeken weilanden en rivieren op waar veel voedsel te vinden is. Soms blijven ze bij ons hangen, maar als het ineens toch erg koud en guur wordt, durven ze alsnog verder trekken richting het zuiden. Aanhoudende vrieskou bemoeilijkt de jacht immers aanzienlijk.
Dat de grote zilverreiger zich zo makkelijk aanpast aan de omstandigheden, vergroot zijn overlevingskansen. De blauwe reiger kiest in het begin van de winter of hij vertrekt of niet. Als hij blijft en de winter is bar, is dat een regelrechte aanslag op de populatie. Maar bij een zachte winter heeft de blauwe reiger een voordeel: hij hoeft dan geen energievretende tocht te maken om te kunnen starten met broeden.
Reigerliefde
Grote zilverreigers zijn koloniebroeders die van april tot juni hun nest bouwen, meestal op de grond. Daarvoor verkiezen ze grote rietvelden in moerassen waar hun grondvijanden (zoals de vos) maar moeilijk bij geraken. Soms nestelen ze ook in lage wilgen.
Ze leggen 3 à 4 eieren die ze gedurende bijna 4 weken uitbroeden. De jongen worden op het nest gevoerd door de ouders en maken voor het eerst kennis met de buitenwereld na 3 à 4 weken. Ze kunnen dan nog niet vliegen en zijn dus aangewezen op klimmen en klauteren. Na 40 tot 60 dagen zijn ze volgroeid.
In België broedt de grote zilverreiger voorlopig niet, op een zeldzaam geval na. In 2012 werd het eerste broedgeval bevestigd in Ploegsteert. Sindsdien zijn er nog twee mogelijke broedgevallen gerapporteerd in Melsele en in Woumen, waar telkens een koppel in broedkleed werd gespot. Of ze ook effectief ter plaatse gebroed hebben is onzeker, want jongen werden niet gezien. Pas wanneer er een eerste broedkolonie verschijnt in ons landschap, kunnen we écht besluiten dat de grote zilverreiger zich hier gevestigd heeft.
Relatie met de mens
De grote zilverreiger is in opmars in ons land en dat heeft waarschijnlijk twee redenen. Enerzijds speelt de klimaatverandering vermoedelijk een rol, waarbij ook meer noordelijk gelegen gebieden geschikt worden als broed- of overwinterplaats. Anderzijds zijn er de inspanningen van o.a. het Natura2000-project om de leefgebieden te verbeteren. Rust, overjarig rietland, veel water en een goede waterkwaliteit zijn noodzakelijk om deze imposante vogel aan te trekken.
Wist je dat de grote zilverreiger …
- op een heel andere manier jaagt dan zijn blauwe neef? Terwijl de blauwe reiger muisstil aan de waterkant wacht tot er een prooi voorbij zwemt, jaagt de grote zilverreiger al wadend door het water.
- makkelijk te herkennen is in de lucht aan zijn lange vleugels die hij traag op en neer slaat?
- in de 19de eeuw lokaal bijna uitstierf? Zijn lange, witte veren waren erg gegeerd door hoedenmakers, die er meer voor betaalden dan de goudprijs …